Γράφει ο Δημήτρης Φεργάδης *
Αύγουστος 2019. Σκύρος. Τραχύ. «(Σ)το περιγιάλι το κρυφό» Σήμερα.
Δεν γράφω συχνά… Ούτε… και πολλά (!!!) Ευτυχώς. Δια τους αναγνώστας… Όταν, όμως, συμπληρώνονται πενήντα χρόνια (20 Σεπτέμβρη 1971, Χούντα /Μέγα πλήθος, Μέγας θυμός) από τον θάνατο του μεγάλου μας νομπελίστα, ποιητή Γιώργου Σεφέρη και νομίζεις – έστω – πώς κάτι έχεις να πεις – «δοξαστικό» ή μή – … τότε, γράφεις. Ή «επαναφέρεις». Αναδεικνύοντας θέμα. «Σχετικόν».
Στο πολύ καλό, ξεχωριστό, περιοδικό τον «Μετρονόμο», του εργάτη – μάρτυρα την σήμερον ημέραν, (ποιος άραγε να βοηθήσει;)– φίλου Θανάση Συληβού, στο τεύχος 73, 74 Απρίλιος – Ιούνιος 2020 είχε δημοσιευθεί – τιμή μου – κείμενό μου με τίτλο … «Στην Ελευσίνα μια φορά» (σελ. 76, 77) –Πολιτισμική Πρωτεύουσα Ευρώπης. H αφορμή …
Αφού έγραψα αυτά που είχα να γράψω για την Ελευσίνα (για τον Αισχύλο, τα Μυστήρια, τον Εύμολπο, την Περσεφόνη, την άγρια μέντα και τας υψικαμίνους…) πέρασα στην μεγάλη μου αγάπη (πούγινε δίκοπο, αμφίστομο μαυρομάνικο, μαχαίρι…). Την Δισκογραφική Εταιρεία, Μύθο, Columbia… Κι από ‘κει… στην Ανεμόεσσα και την Πελαγινή (πατρογονική γη…) Σκύρο. Και στο … (νάτος ο Σεφέρης, νάτος ο λόγος και η αφορμή να γράψω το παρόν) «Περιγιάλι το κρυφό …» (… ευρισκόμενον εις Τραχύ – όνομα τόπου – Σκύρου. Τον πρώτο στίχο από το ποίημα του Νομπελίστα ποιητή μας (1963) – συχνότατου επισκέπτη Σκύρου – Γιώργου Σεφέρη, «Άρνηση». Μελοποιημένο από τον «πάντα παρόντα» («γλυκέ μου εσύ δεν χάθηκες…) μεγάλο της Ελλάδας και του κόσμου Μίκη Θεοδωράκη.
Καλή ανάγνωση, λοιπόν… του τότε κειμένου… Που θα ακολουθήσει. Με το βάρος της ανάγνωσης να πέφτει κύρια στον τόπο έμπνευσης του ποιήματος από τον Γιώργο Σεφέρη, την Πελαγία Σκύρο… Και στον «χώρο» που θα εκτεθεί , … τη ευγενεί παραχωρήσει, (Θού Κύριε φυλακί τω στόματί μου…) και που θα μπορέσουμε, λέει, να βλέπουμε την παρτιτούρα του μελοποιημένου ποιήματος. Εις χώρον… «Ελληνικόν». Της … Hard Rock International, Οσονούπω… Επενδυτή.
Πολιτισμική παροχή, τώρα, είναι αυτό ; Ομολογώ, πως δεν αντελήφθην. Σαφώς… Και το … αντίτιμον ; Ή … στην «τιμή» περιλαμβάνεται … -ως λένε- και ο «καφές». Καλή …, «θεώρηση»…, των λογικών συμπερασμάτων σας… Μετά την ανάγνωση.
Και θερμά, παρακαλώ σας, τώρα μη… «μη λησμονάτε τη χώρα μου». Έστω κι αν το νερό είναι – στο Τραχύ της Σκύρου, το πηγάδι – συχνά γλυφό.
Αύγουστος 2019. Σκύρος. Τραχύ. Το πηγάδι «με το γλυφό νερό», τσιμενταρισμένο. Με τα κρινάκια… να αντιστέκονται. Πίσω… το περιγιάλι.
Κείμενό μου από Μετρονόμο.
Ριζόπολις. Ηρακλείου 127. Εργοστάσιο παραγωγής δίσκων γραμμοφώνου ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ. Δεκέμβρης 1961 (Αρχείο Παν. Μπόθος). Studio…το μοναδικό, μαγικό – ακριβές – αντίγραφο του Abbey Road. Στην αίθουσα ηχοληψίας, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Κώστας Παπαδόπουλος. Ηχολήπτης ο αξεπέραστος Νίκος Κανελλόπουλος.
Ηχογράφηση μελοποιημένων, από τον Μίκη, ποιημάτων του Γιώργου Σεφέρη.
- Η «Άρνηση» (στο περιγιάλι το κρυφό)
- Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές
Η ασχολίαστη αρμονία ποίησης – μουσικής . Άνω σχώμεν τας καρδίας … Πρώτα ΕΔΩ.
Ριζόπολις. Δέκα τρεις (13) Μάη, 2006. Σάββατο πρωί. Αρμαγεδδών. Η κόλαση του Δάντη. Τα λόγια και οι νότες από το «Περιγιάλι το κρυφό» τραυματίζονται , ακρωτηριάζονται, θανατώνονται. Από τις ερπύστριες των μηχανών καταστροφής – καταστολής. Ποτίζουν με αρμύρα και φως θεμέλια, χώματα, ανέμους. Ίλεως, ίλεως, ίλεως ….
Όμως…. «Στο βράχια ελάφια πελεκάν/τα σίδερα μασάνε…»
Εδώ … άνω σχωμεν … πικρίαν, θλίψην, θυμόν και απήγανον …
Σκύρος…. Η Ανεμόεσσα. Ένα πανέμορφο Αιγαιοπελαγίτικο νησί. Λίγο Σποράδες… Λίγο Κυκλάδες… Λίγο Εύβοια. Όμως, Σκύρος. Έτσι απλά και σκέτα. Σκύρος. Με τον ασβέστη και το βασιλικό… Και την μνήμη (δείτε τι «θυμάται» η Σκύρος) «άκαυτη βάτο»
Από περιγιάλι της, κοντά στο Τραχύ (σήμερα χώρος αεροδρομίου) ο Γιώργος Σεφέρης εμπνεύσθηκε (μνήμες «πατριαρχών» τόπου) ένα από τα πλέον δημοφιλή (και μελαγχολικά αμφίσημο …) ποίημά του. Την «Αρνηση» που μελοποίησε ο μεγάλος μας Μίκης Θεοδωράκης. Και που με τον πλέον γνωστό, πρώτο στίχο του, «Στο Περιγιάλι το κρυφό», τραγουδήθηκε σε όλα τα μήκη και τα πλάτη αυτού του κόσμου.
Ο νέος Δήμαρχος Σκύρου, Νίκος Μαυρίκος, έχοντας επίγνωση της ακριβής αυτής, προίκας του νησιού, ανέλαβε, με απόλυτο σεβασμό στην λαϊκή μνήμη και στα ποιοτικά μεγέθη, να αναδείξει αυτή την – όχι ξεχωριστά γνωστή – μοναδικότητα και αποκλειστικότητα της Σκύρου. Κινητοποιώντας και δραστηριοποιώντας όλες τις πνευματικές δυνάμεις του νησιού. Από την Αναστασία Φαλτάϊτς, Πρόεδρο του ομώνυμου Μουσείου, την πρόεδρο του Λαογραφικού Μουσείου Σκύρου Αγγελική Λάμπρου, τον παλιό Δήμαρχο Δημήτρη Αγγελή, τον πολιτικό μηχανικό και ιστορικό Γιάννη Φεργάδη, κ.ά.
Αύγουστος 2019. Σκύρος. Χώρα. Στο Μουσείο Μάνου Φαλτάϊτς. Από αριστερά : Μίνα Φεργάδη, Δημήτρης Φεργάδης, η Πρόεδρος του Μουσείου Αναστασία (σύζυγος Μάνου) Φαλτάϊτς και ο Δήμαρχος Νίκος Μαυρίκος. Συζήτηση για τις επισκέψεις του Γιώργου Σεφέρη στη Σκύρο από την δεκαετία του ’30 μέχρι και του ‘60
Έτσι που «το Περιγιάλι το κρυφό», μέσα από συντονισμένες δράσεις και ενέργειες να αναδειχθεί, ως του πρέπει, σε χαρακτηριστικό τοπόσημο και μελωδικό, παράλληλα, σήμα υποδοχής της ξεχωριστά διακριτής ποιότητας της Σκύρου….
Σκύρος η Πελαγία… Σκύρος η Πελαγινή…. Άνω σχώμεν τας καρδίας … και εδώ.
Μνήμη Ποιητή. Τιμή Σκύρου.
Ελληνικόν. Είκοσι τέσσερις, είκοσι πέντε Αυγούστου 2019. Σάββατο (πάλι). «Εφημερίδα Συντακτών. Σελ. 80,81. Τίτλος άρθρου «Γυρίζει η μπίλια για το καζίνο στο Ελληνικό¨» (Χαράς Τζαναβάρα)
Ο επικεφαλής της Hard Rock International (εταιρεία επενδύσεων) Τζιμ Άλεν, μεταξύ άλλων τόνισε σε κυβερνητικούς παράγοντες (περιλαμβανομένου του κυρίου πρωθυπουργού) «Σεβόμαστε την κουλτούρα των χωρών στις οποίες επενδύουμε …» Μάλιστα. Και ολοκλήρωσε με την παρουσίαση – παρακαλώ!!! της παρτιτούρας του ποιήματος «Άρνηση» του Γιώργου Σεφέρη. Του πασίγνωστου ποιήματος, από τον πρώτο του, κύρια, στίχο «Στο Περιγιάλι το κρυφό». Που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης. Και έκλεισε, λέγοντας, πως αν πάρουν την άδεια επένδυσης για το καζίνο, η παρτιτούρα θα εκτεθεί σε ειδική προθήκη του χώρου. Μάλιστα !!! Σαν στοιχείο σεβασμού και σημείο αναφοράς στην κουλτούρα του τόπου. Μάλιστα…
Έτσι…. Ανεπαισθήτως …. «Μπήκαν στην πόλη οι οχτροί/κρατούσαν δώρα οι οχτροί/κι εμείς γελούσαμε σαν τα παιδιά…» (Γιώργος Σκούρτης).
Αυτά ο Τζιμ Άλεν. Το αφεντικό της Hard Rock International. Ο επενδυτής…
Ο σύγχρονος Ελγιν…
Τα σχόλια, εδώ περιττεύουν. Γιατί «Ποιος είμαι εγώ»… Ξέρετε, και τι θα πω … επίσης …. «Ποιος είσαι εσύ …» … το ξέρω. Και τι θα πεις … επίσης
Τέλος σχετικού τμήματος… κειμένου μου από «Μετρονόμο».
Να, λοιπόν, πως μας προέκυψε ο παντοτεινός Σεφέρης. Και το παρόν. Αιωνία η Μνήμη του, Η Ελλάδα ευγνωμονούσα.
Να, λοιπόν, πως μας προέκυψε ο Μέγας Μίκης. Και το παρόν. Άκαυτη Βάτος. Η Ελλάδα ευγνωμονούσα.
Και ο (ο πιθανός;) επενδυτής Hard Rock International, μεγαλόθυμος, με τους ντόπιους συνεργάτες του να… «εκθέτει» ως προσφορά πολιτισμική και «κατά το δοκούν» την δική μας παρτιτούρα «Στο περιγιάλι το κρυφό….» σε ιδιόκτητο χώρο του. Οψέποτε … Αιδώς.
Χειροκροτείστε – Μνήμη και τιμή Σεφέρη και Μίκη, αυτό – κυρία Μενδώνη, Υπουργέ Πολιτισμού.
Χειροκροτείστε – Μνήμη και τιμή Μίκη και Σεφέρη, αυτό – κύριε Γιατρομανωλάκη, Υφυπουργέ Σύγχρονου Πολιτισμού.
Χειροκροτείστε κι Εσείς … που θλίβεσθε πάντα για τα πάντα, αλλά πάντα… «φρόνιμα και τακτικά»….
Τα ελάχιστα. Αυτά… μόνον. Εις μνήμην Γεωργίου Σεφέρη.
*Συνταξιούχος. Ιστορικό στέλεχος της βιομηχανίας της Δισκογραφίας σε Columbia και ΜINOS-ΕΜΙ. Συγγραφέας του βιβλίου «Με αφορμή την Columbia- Η βιομηχανία της δισκογραφίας στην Ελλάδα κατά τον 20ον αιώνα». Εκδόσεις ΚΨΜ.
